SỐ "IV" LA MÃ TRÊN MẶT ĐỒNG HỒ CÓ Ý NGHĨA GÌ?

Số IV La Mã trên mặt đồng hồ mang ý nghĩa thực sự như thế nào?

Như bất kỳ ai quen thuộc với bảng chữ cái La Mã đều biết, các chữ số Ả Rập 1, 2 và 3 được hiển thị tương ứng là I, II và III, nhưng định dạng thay đổi với chữ số 4, được hiển thị là "IV" và 5, đơn giản là "V". Không cần phải học chữ số La Mã cổ xưa, ba chữ số đầu tiên sau số không (và sau số 5) là phép cộng, trong khi chữ số trước ký tự chính tiếp theo, biểu thị số 5, là phép trừ: "IV" là viết tắt của 4 vì nó là năm (V) trừ một (I). Tuy nhiên, khi nhìn vào hầu hết mọi mặt đồng hồ, sử dụng chữ số La Mã để biểu thị giờ thì bạn sẽ không thấy "IV" mà là "IIII" — gọi là "số 4 của thợ làm đồng hồ", khác với chữ số La Mã mà chúng ta quen thuộc ngày nay.

Tissot Gentleman Powermatic

Làm đồng hồ, như bất kỳ người sành sỏi nào cũng biết, là một trong những hoạt động tỉ mỉ, tốn thời gian và chú trọng đến chi tiết nhất trên thế giới; có lý do khiến các nền văn hóa như Thụy Sĩ, Đức và Nhật Bản rất giỏi trong việc này. Làm sao một chi tiết sai lệch như vậy lại có thể xuất hiện trên mặt đồng hồ, chứ chưa nói đến việc được áp dụng rộng rãi trong hàng trăm năm chế tạo đồng hồ?

Đồng hồ số La Mã Breguet

Có rất nhiều lý thuyết, tất cả đều bắt nguồn từ các quyết định có ý thức hơn là sai lầm. Một lý thuyết bắt nguồn từ Đế chế La Mã, đã sử dụng đồng hồ mặt trời, tổ tiên nguyên thủy hơn của đồng hồ. Trên thực tế, số 4 trong bảng chữ cái La Mã thường được biểu thị là "IIII" thay vì "IV" vào thời cổ đại — giống như số 9 được viết là "VIIII" thay vì "IX". (Việc sử dụng "IV" trở nên nổi bật hơn, sau khi Đế chế La Mã sụp đổ.) Một phần lý do cho điều này có thể là do xung đột với bảng chữ cái Latinh và nỗi sợ bị thần Jupiter trong thần thoại trừng phạt, vị thần tối cao trong đền thờ La Mã, có tên trong tiếng Latinh được đánh vần là "IVPPITER" và người dân La Mã sẽ sợ xúc phạm nếu viết tắt tên của mình ("IV") trên mặt đồng hồ của người giữ giờ.

Đồng hồ Orient Bambino

Một giả thuyết khác xuất phát từ thế kỷ 14 và thời trị vì của vua Charles V của Pháp. Charles dường như coi "IV" là điềm xui, vì nó tượng trưng cho một năm bị trừ khỏi tước hiệu của ông và ra lệnh cho những người thợ làm đồng hồ của mình sử dụng "IIII" thay thế. Một vị vua Pháp sau này, Louis XIV, còn được gọi là "Vua Mặt trời", người nổi tiếng với câu tuyên bố "L'état, c'est moi" hoặc "Ta là nhà nước", là tổ tiên của chữ số La Mã thay thế. Vị vua tự coi mình là đại diện của Chúa trên Trái đất và thiết lập Quyền thiêng liêng của các vị vua cuối cùng dẫn đến Cách mạng Pháp, Louis XIV nổi tiếng kiêu ngạo có thể đã bị xúc phạm khi nhìn thấy một phần tên của mình trên mặt đồng hồ. Tuy nhiên, thông lệ này đã có từ trước khi ông trị vì, vì vậy không có khả năng ông từng ban hành bất kỳ loại sắc lệnh nào về vấn đề này.

Vua Louis XIV của Pháp

Có phải trình độ học vấn hạn chế của người xưa là một phần của lời giải thích không? Một giả thuyết cho rằng việc sử dụng “IIII” trên mặt đồng hồ ở quảng trường thị trấn chỉ đơn giản là dễ hiểu hơn đối với một công dân châu Âu trung bình, không được học hành vào thời Trung cổ là những người có thể không biết đọc, viết hoặc tính toán ngoài những phép tính cơ bản nhất. Đếm đến bốn sẽ dễ hơn là trừ một từ năm, và “IV” sẽ quá dễ nhầm lẫn với “VI” gần đó ở vị trí 6 giờ.

Đồng hồ chu kỳ mặt trăng của Frederique Constant

Một giả thuyết mà nhiều người cho là khá khó tin, nhưng có thể đúng với bất kỳ ai từng phải cắt giảm chi phí trong kinh doanh, đó là lý thuyết được gọi là "thợ làm đồng hồ lười biếng". Nó xoay quanh các khuôn kim loại được sử dụng để tạo ra các vạch chỉ số được áp dụng trên những chiếc đồng hồ và mặt đồng hồ đầu tiên. Sử dụng "IIII" cho 4 và "VIIII" cho 9 — tức là, tất cả các chữ số cộng cho đến khi bạn đạt đến 10 — sẽ chỉ yêu cầu sử dụng ba khuôn. Khuôn "IIII" đầu tiên để đúc các chữ số từ 1 đến 4; khuôn "VIIII" thứ hai để đúc các chữ số từ 5 đến 9; và khuôn "XII" thứ ba để đúc các chữ số từ 10 đến 12. Việc thêm "IV" và "IX" sẽ yêu cầu thêm các khuôn và do đó sẽ khiến quy trình kém hiệu quả hơn. Cho đến nay, chúng ta  vẫn không rõ liệu điều kiện kinh tế có thực sự khó khăn như vậy đối với các nhà chế tạo đồng hồ trong thời kỳ trước hay không.

Đồng hồ Rolex Datejust

Giải thích mà hầu hết các nhà thiết kế đồng hồ sẽ tuân theo ngày nay liên quan đến những cân nhắc đơn giản về mặt thẩm mỹ. Sử dụng chữ số “IIII” dày hơn thay vì chữ số “IV” thanh mảnh hơn ở vị trí 4 giờ tạo nên sự đối xứng trực quan tốt hơn với chữ số “VIII” ở vị trí 8 giờ, cân bằng ở nửa dưới của mặt số. Ngoài ra, việc tránh sử dụng chữ “IV” cho chữ “IIII” — do đó tạo ra chuỗi I, II, III, IIII, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII — giúp chia mặt số một cách hài hòa thành ba phần: bốn chữ số “I” theo sau là bốn chữ số “V” theo sau là bốn chữ số “X” để tạo nên sự thanh lịch trên mặt số.

Mặt số La Mã của Hamilton

Tất nhiên, cũng giống như có những ngoại lệ đối với quy tắc trong chế tạo đồng hồ lịch sử, Big Ben của London là chiếc đồng hồ lâu đời nhất trên thế giới, sử dụng “IV” thích hợp ở vị trí 4 giờ cũng có những ngoại lệ đối với quy tắc trong thế giới đồng hồ ngày nay. Ví dụ, H. Moser & Cie được biết đến là sử dụng “IV” ở vị trí 4 giờ.

Tháp đồng hồ Big Ben

Và một số thợ làm đồng hồ tránh hoàn toàn vấn đề này trên mặt số La Mã của họ bằng cách hoán đổi một chỉ số I cho số nguyên 4 giờ như mẫu của Chopard.

Chopard Alpine Eagle

Tuy nhiên, thông lệ này bắt đầu như thế nào thì ngày nay, nó chắc chắn nhắm vào các giác quan của người tiêu dùng và nhà sưu tập đồng hồ hiện đại. 

Nguồn: Theo Duy Anh Watch

GIAN HÀNG ĐỒNG HỒ THE WATCH THE GARDEN

Add: Tầng G, TTTM The Garden, đường Mễ Trì , phường Mỹ Đình 1, Quận Nam Từ Liêm, TP. Hà Nội

www.thewatch.com.vn -  thewatch.vn

HOTLINE: 0876.35.6666